Çoruh Nehrinde Uygulanan Su Yönetimi Politikaları ve Bölgeye Olan Ekolojik Etkileri

Bu çalışmanın amacı, Çoruh nehrinde uygulanan su yönetimi politikalarından baraj ve HES’lerin bölgeye olan ekolojik etkilerini ortaya koymaktır. İkinci Dünya Savaşı’ndan bu yana ortaya çıkmış ve günümüzde de çoğalmaya devam eden barajların ve HES’lerin sınır aşan sular üzerindeki ekolojik etkilerini anlatabilmek için sınır aşan su kavramının tarihsel süreci aktarılmıştır ve dönem içerisindeki değerlendirmesi yapılmıştır. Su kaynaklarından faydalanma konusunda kıyıdaş ülkeler arasında yaşanan anlaşmazlıklara çözüm arayışlarında “sınır aşan”, “sınır oluşturan” ve “uluslararası su-nehir-havza” gibi kavramlar gündeme gelmiş, ulusal, bölgesel ve küresel su yönetimi kuruluşları suyun ortak kullanımına yönelik ilke ve kurallar ortaya koymaya çalışmışlardır. Türkiye’de enerji bağlamında Güneydoğu Anadolu Projesinden (GAP) sonra ikinci büyük proje Çoruh Havzası Projesi olmuştur. Bu çalışmada Çoruh nehri ana kol üzerinde yapılmış olan 5 adet baraj ve HES olan Muratlı, Borçka, Deriner, Artvin ve Yusufeli barajlarının ekolojik ve toplumsal etkileri siyasal bağlamda ele alınmıştır. Bu çalışma, su yönetimi, enerji ve çevre konuları ile ilgili yapılan değerlendirmelerin dengeli bir yaklaşımla ele alınması gerektiğine vurgu yapmaktadır. Enerjinin ekonomiye ve yerel kalkınmaya sağladığı katkı ve sanayi üzerindeki etkisinin büyük olduğu ortadadır. Proje ile bölgede tatlı su balıkçılığı artmış, göl ve su sporları yönünden olumlu sonuçlara ulaşılmıştır. Diğer taraftan barajların inşasının tatlı sulardaki ekosistemi çeşitli şekillerde olumsuz etkilediği; nehirlerin doğal akışını bozduğu, su canlılarının göç yollarını değiştirdiği, tarım alanlarının azalmasına, ekosistemin bozulmasına, flora ve faunanın tahribine ve göçlere neden olduğu sonuçlarına ulaşılmıştır. Çoruh nehrinde uygulanan su yönetimi politikalarının siyaset ve çevre bağlamında incelenmesinin, siyaset bilimi ve kamu yönetimi dalı çerçevesinde literatüre katkıda bulunacağı düşünülmektedir. Bu etkileri anlatırken çalışmada kullanılan yöntem, nitel araştırma yönteminden veri toplama tekniği olarak belgesel kaynak tarama yöntemi (belge analizi) kullanılmıştır.