Dırık, Aytülü2025-02-192025-02-192025https://hdl.handle.net/20.500.12695/3322Günümüzde kentsel ve kusal alanlar, zamanla ekonomik, kültürel, sosyal, yönetsel sebeplerle hizla degisip dönüsnektedir. Bu kapsamda kentsel ve kursal yer-legmeler birbirlerinden farkl süreçler yaçamis ve süreçlerden farkle sekilde etkilen-mislerdir. Kentsel yerlegmeler, kalkunma, ulasum, altyaps çalismalars, núfus artuis gibi nedenlerle dönüsürken kursal yerlesmeler ise geleneksel degerlerin yok olmas, nüfusun azalmasi, bilinçsiz turizm faaliyetleri kapsaminda degisimi yagamaktadir. Günümüz yasaminda kentlerin egitim, kültür, ekonomik ve sosyal açidan hizli ge-lismesi, ayni zamanda kirsal yerlesmelerde yaçamin getirdigi zorluklar nedeniyle karsaldan kente göç devam etmektedir. Tarihi kentsel dokular konut yapilarinin yaninda ticaret, egitim, yönetim, dini ve sosyal tesisleri ile çok çesitli alanlar sunar. Kentsel alanlardan daha küçük ölçekli olan kursal yerlesimler de özgün dokuyu yan-sitmalan açisindan çok önemlidir. Kirsal yerlesimlerin en önemli bilegeni olan, o bölgenin kültärünü ve yasama biçimlerini en iyi anlatan yapilar ise sivil mimarlik eserleridir. Bu eserler hem bölgenin yerel mimarisi ve geleneksel yagayy biçimini sergileyen özgün mekänlan hem de farklr kültürler hakkunda bilgi vermektedir. Kuresellesme, goç, sosyoekonomik degisim ve daha birçok sorun ile kars karsiya kalan günúmüz toplumlarinda, kültürel miras sayilan eserlerimiz tehdit alundadir. Çalisma alans olarak secilen Kapadokya, tarihsel süreçte farkl uygarliklar tarafindan yerlesilen ve 1985 yilinda Dunya Miras Alani snularna dahil edi. len bir bölgedir. Bölgede kentsel, arkeolojik, dogal sit çesitleri gibi farkh koruma alanlar bulunmaktadr. Alanda haslayan koruma amaple calusmalar 1960 yallan itibaryla baslamasia ragmen günümüzde henüz etkin bir koruma anlayisi be-nimsenememistir, Aragurma sumrlar, Nevsehir ili sunrlar içinde kalan, jeolojik olusumlaro ve bu oluçumlarla birlikte biçimlenen fiziksel cevrenin yer aldag-bus merkex olan Urgüp yerlesimi odak noktasi olarak seçilmistir. Bu dogrultuda,kursal mimari mirasin ele alinabilmesi için Urgüp'ün köyleri içerisinden geleneksel özgün dokusunu büyük oranda koruyan Karain köyü çalisma alans olarak seçilmistir. Karain köyü büyük kaya formasyonlarmin içine yerlegen güver-cinlikleri, özgün dokuyu yansitan konut mimarisi ve dogal ortamla bütünlesen fiziki górünúmuyle olaganusta ilgi çekici, önemli bir siluet olusturmaktadir. Ka rain köyünde 1980'li yillarda yapilan çalsmalarda köyin kaya dokusunun içe- risinde eriyonit maddesinin yüksek oldugu ve hu mineralin insan saglg igin zararh oldugu tespit edilmistir. Bu kapsamda köy, dogal afet bölgesi ilan edil-mis, köyde yasayan yerel halk için Ürgüp yerlesiminde bir mahalle kurulmus tur. Günumüzde köy balkinn buyuk bir kisme bu mahallede yasamakta olup terk edilen bu köyde geleneksel mimari doku hizla yok olma surecine girmis Ur. Bu dogrultuda henüz hiç arasurilmamus ve belgelenmedigi lakdirde geride 1z kalmadan yok olma tehlikesi ile kars karyya kalacak olan bu yapilarin bir an once belgelenmesi ve korunmast için önerilerde bulunulmas gerekmektedir.trinfo:eu-repo/semantics/openAccessKültürel Miras KorumaKırsal MimariKapadokyaBook Chapter227242