COVID-19 PANDEMİSİ DÖNEMİNDE AKADEMİSYENLERİN HİJYEN ALIŞKANLIKLARININ DEĞERLENDİRİLMESİ
Abstract
Giriş: Covid 19 pandemisinin kontrol altına alınması ve hastalığın gelişiminin önlenmesi için ilk savunma hattı hijyendir (Karataş, 2020; Taylor, 2019). İnsanlar uzun süre boyunca varlığını sürdüren bu salgınla mücadelede tam kapanmalardan bu yana izledikleri bazı hijyenle ilişkili davranışları benimsemeye başlamışlardır.
Amaç: Covid-19 salgını döneminde akademisyenlerin bu hastalıktan korunmak için kişisel ve genel hijyen alışkanlıklarının değerlendirilmesi amaçlanmıştır.
Gereç-Yöntem: Bu çalışma tanımlayıcı tipte bir çalışmadır. Çalışmaya başlamadan önce Kapadokya Üniversitesi etik kurulundan etik kurul izni alınmıştır (No:2021.43, Tarih: 04.01.2021). Araştırmanın evrenini Türkiye’de YÖK üzerinde kayıtlı olan 179.612 akademisyen oluşturmuştur(YÖK, 2021). Evreni bilinen örneklem hesaplaması ile % 95 güven düzeyinde 384 katılımcı örneklem grubuna dahil edilmiştir (Sönmez & Alacapınar, 2020 ). Araştırmada kullanılan anket formlar e-posta yolu ile katulımcılara ulaştırılmıştır. Araştırma verileri 20.01.2021-01.03.2021 tarihleri arasında toplanmıştır. Veriler SPSS 27 paket programı ile analiz edilmiştir.Verileri değerlendirilirken tanımlayıcı istatistiksel metotlardan (sayı, yüzde, min-max değerleri, ortalama, standart sapma) kullanılmıştır.
Bulgular: Katılımcıların %52,6’sı (n=202) kadın, %39,6’sı (n=152) 24-30 yaş grubunda, %59,9’u (n=230) bekar, %87,2’inin (n=335) kronik hastalığı olmadığı tespit edilmiştir. Pandemi süresünce katılımcıların %36,7’si (n=141) evden çalıştığını belirtmiştir. Katılımcıların %83,3’ü (n=320) Covid-19’a yakalanmamışken, %69,3’ünün (n=266) ailesinden birinin Covid-19’a yakalandığı belirlenmiştir. Pandemi döneminde değişen hijyen alışkanlıklarında; %100 (n=384) oranında sosyal mesafe ve maske kullanımının değiştiği, %93,5’i (n=359) el hijyeninin değiştiğini, %69,5’i (n=267) ev hijyeninin değiştiğini, %53,9’u (n=207) dışarıdan eve gelince gerçekleştirilen hijyen alışkanlıklarının değiştiğini, %76,8’i (n=295) alışveriş hijyeninin değiştiğini ifade etmiştir. ‘‘Kamu spotlarının kişisel hijyen önlemlerine ilişkin bilgiye etkisi olduğunu düşünüyor musunuz?’’ sorusuna katılımcıların %52,8’i (n=203) etkili oluyor cevabını vermiştir. Katılımcıların Covid-19 Hijyen Ölçeğinden aldıkları toplam puan 95,93±18,15 olarak bulunmuştur. Ölçek puanlarının bağımsız değişkenlerle karşılaştırılması sonucunda kadınların aldığı puanların erkeklere göre daha yüksek olduğu tespit edilmiştir (p=0,00).
Sonuç: Çalışmamız sonucunda pandemi döneminde hijyen alışkanlıklarında değişim olduğu belirlenmiştir. Katılımcıların toplam ölçek puanlarının yüksek olması, bireylerin salgından korunmak amacıyla kişisel ve genel hijyene ilişkin davranış sergileme düzeyinin yüksek olduğunu, hijyen önlemlerine önem verdiğini göstermektedir.