Bilgisayar Programcılığı - Bildiri Koleksiyonu
Bu koleksiyon için kalıcı URI
Güncel Gönderiler
Listeleniyor 1 - 5 / 5
Öğe Borsa İstanbul BİST Endeksi için Kurulan Modellerin Karşılaştırılması(2024) Pekmezci, Aytaç; Bozkurt, Kurtuluş; Taş, ÖzgeFinansal sistem, ekonomilerde fon aktarımının sağlanmasında kullanılan önemli bir kurumsal yapı olarak karşımıza çıkmaktadır ve finansal sistemin en önemli unsurlarından birisi de borsalardır. Bu bağlamda finansal sistem ve doğal olarak borsalar, tasarruf sahiplerinin ellerinde bulunan fon fazlası ile fon açığı olan ekonomik birimler arasındaki aktarım işlemini sağlayan bir işlev görmektedir. Diğer taraftan, iktisadi büyümenin gerçekleşebilmesi ve ülke ekonomilerinin günümüz dünya ekonomisine uyum sağlanabilmesinde, ülkelerin gelişmiş bir finansal sisteme sahip olması büyük önem arz etmektedir. Dolayısıyla bu noktada ekonomik büyüme ve kalkınma sürecinde finansal araçlar oldukça önemli bir role sahiptir.Öğe Yapay Zeka Araçları ile Veri Analizine Genel Bir Bakış(Vebist, 2024) Taş, ÖzgeYapay zeka (YZ) teknolojilerinin hızlı gelişimi ve büyük veri (big data) kavramının ortaya çıkışı, veri analizi alanında devrim niteliğinde değişikliklere yol açmıştır. Veri biliminde verilerin derinlemesine incelenmesi analiz edilmesi ve yorumlanması hem yapay zeka algoritmalarında karşımıza çıkarken yapay zeka uygulamalarıyla da veriyi işlemek şeklinde roller ortaya çıkmıştır. YZ tabanlı veri analizi araçları, verinin analiz edilmesi ihtiyacına cevap vererek, geleneksel analiz yöntemlerinin ötesine geçen yetenekler sunmaktadır. Yapay zeka, insan zekasını taklit eden ve belirli görevleri yerine getirmek için öğrenme, problem çözme ve karar verme yeteneklerine sahip bilgisayar sistemlerini ifade eder.Teknolojinin hız kazanmasıyla verilerin işlenmesi ve analizi konuları çalışmaları da hız kazanmaktadır. Bu durumda büyük verinin işlenmesi anlamlı bilgilere dönüştürülmesi ciddi bir zorluk teşkil etmektedir. Yapay zeka bu noktada devreye girerek verilerin işlenmesi, analiz edilmesi ve yorumlanması süreçlerinde kritik bir rol oynar. Bu çalışmada, YZ araçlarının veri analizinde nasıl kullanıldığını hangi tekniklerin öne çıktığını ve bu tekniklerin sağladığı avantajlar detaylandırıldı. ChatGPT gibi yapay zeka araçlarının veri analizindeki kullanımı, özellikle eğitim, finans ve sosyal bilimler gibi çeşitli alanlarda giderek daha fazla ilgi çekmektedir. Yapay zeka temelli bu sohbet robotu, doğal dil işleme yeteneği sayesinde veri analizi süreçlerini hızlandırmakta ve daha etkili hale getiriyor. Örneğin, Derdiyok ve arkadaşlarına göre mali analizlerde ChatGPT'nin nakit kârlılık ve nakit akışı skorlarının, yerde bulunan temettü verimlerini ve hisse senedi getirilerini ortaya koymanın etkili olduğunu göstermektedir( Derdiyok ve ark. 2023) . Bu durumda, ChatGPT'nin finansal veri analizi alanında potansiyel bir araç olarak kullanılabileceğini ortaya koymak mümkündür. Eğitim alanında, ChatGPT'nin kullanımı, öğretim yöntemleri ve öğrenci geliştirmelerini geliştirme potansiyeline sahiptir. Tlili ve ark. ChatGPT'nin eğitimdeki fırsatlarını vurgulayarak, bu türdeki araçların öğretim süreçlerini iyileştirebileceğini belirtmektedir (Tlili vd., 2023) . Ayrıca ChatGPT'nin akademik bütünlük üzerindeki bağlantıları da önemli bir tartışmaya sahiptir. Taylor ve Keselj, bu yapay zeka aracının, uzun kapsamlı bilgilerde ve akademik yazılarda nasıl faydalı olabileceği ele alınmaktadır (Taylor & Keselj, 2023) . Ancak, bu tür ulaşım kullanımıyla birlikte ortaya çıkan etik sorunlar ve akademik bütünlük kaygıları da dikkate alınmalıdır.. Sosyal bilimler alanında, ChatGPT'nin nitel veri analizi, anket ve müzakere tasarımı gibi uygulamalar üzerine yapılan incelemeler, bu teknolojik potansiyelini ortaya koymaktadır.. Ayrıca, ChatGPT'nin duygu analizi gibi veri üretim serilerinde de kullanılabilmesi için Bayrak'ın çalışması ele alınmıştır (Bayrak, 2024) . Bu tür uygulamalar, veri analizi süreçlerini daha erişilebilir ve verimli hale getirmektedir. Sonuç olarak, yapay zeka araçlarının veri analizi alanında kullanımı, çeşitli disiplinlerde önemli bir dönüşüm yaratmaktadır. Eğitimden finansa, sosyal bilimlerden duygu analizine kadar geniş bir yelpazede uygulama alanına sahip, veri analizi süreçlerini daha etkili ve verimli hale getirmekte, ancak aynı zamanda etik ve akademik bütünlük bileşikleri da dikkatli olunması gerekliliğini ortaya koymaktadır.Öğe BOX-JENKINS YÖNTEMİYLE TURİZM GELİRİNİN TAHMİN EDİLMESİ: TÜRKİYE ÖRNEĞİ(2024) Kurtuluş Bozkurt; Aytaç Pekmezci; Taş, ÖzgeTurizm sektörü, Türkiye’nin gerek konumu ve coğrafi özellikleri gerekse iklim koşulları nedeniyle çok talep gören ve dolayısıyla yaratmış olduğu döviz geliri nedeniyle de büyük önem arz eden bir sektördür. Bu noktada turizm talebini etkileyen başta göreceli fiyatlar olmak üzere, geleceğe yönelik beklentiler, ülkelerin siyasi ve politik riskleri ve turistlerin gelirleri vb. faktörler ülkelerin turizm gelirlerini de doğrudan etkileyen faktörlerdir. Türkiye’nin yıllar itibari ile turizm gelirlerine bakıldığında ise 2000’li yıllara kadar uzanan süreçte turizm sektöründe yapılan önemli altyapı yatırımlarının neticesinde turizm gelirlerinde de önemli artışlar yaşandığı görülmektedir. Buna karşın Türkiye’nin gerek ekonomik gerekse politik ve küresel süreçlere son derece duyarlı olduğu ve turizm sektörünün de bu süreçlerden önemli oranda etkilendiğini söylemek doğru olacaktır. Bu bağlamda 90’lı ve 2000’li yıllarda yaşana ekonomik kırılganlıklar başta olmak üzere, 2001 yılında yaşanan 11 Eylül saldırıları, 2002 Irak Savaşı, 2003 yılında yaşanan SARS salgını ve 2008 ABD Mortgage krizi vb. gibi küresel süreçler de turizm sektörünü etkilemiştir (Bozkurt vd., 2022). Yine benzer şekilde, başta yakın geçmişte,2019 yılında başlayan ve günümüzde de etkileri devam eden Covid-19 salgını olmak üzere, 24 Şubat 2022 tarihinde başlayan Ukrayna-Rusya savaşı gibi küresel gelişmelerinde Türkiye’nin turizm talebini ve dolayısıyla turizm gelirlerini etkilediğini söylemek doğru olacaktır. Buna karşın özellikle Covid-19 salgını sonrası salgın kısıtlamalarının kaldırılması, kurların yükselmesi sonrası Türkiye turizminin göreceli olarak ucuz hale gelmesi, ülke destinasyonunun avantajları ve Türkiye Cumhuriyeti Kültür ve Turizm Bakanlığının bu dönemde gerçekleştirmiş olduğu tanıtım faaliyetleri, 2022 sezonunda Türkiye’ye gelecek olan turist sayısında artış beklentisi oluşturmuştur bu da doğal olarak turizm gelirlerinin artmasını beraberinde getirecektir (Bozkurt vd., 2022). Konuyla ilgili ulaşabildiğimiz literatüre bakıldığında ise literatürde doğrudan Türkiye’nin turizm gelirlerini tahmin etmeye çalışan çok az sayıda çalışma olduğu tespit edilmiştir. Çuhadar (2020a ve 2020b) tarafından yapılan çalışmada; Türkiye için literatürde bir boşluk olduğu özellikle vurgulanmış ve bu amaçla Türkiye’nin dış aktif turizm gelirlerinin Box-Jenkins metodolojisi, Yapay Sinir Ağları (YSA) ve Üstel Düzeltme yöntemlerinden veri karakteristiğine uygun modeller ile modellenerek tahmin edilmeye çalışılmıştır. Modellerin tahmin performansları MAPE istatistiği ile değerlendirilmiştir. Analizler neticesinde, uygulanan modeller arasında en başarılı sonucu veren modelin, YSA (Yapay Sinir Ağları) modeli olduğu tespit edilmiş, bu model yardımıyla 2020 yılı için aylık turizm geliri tahminleri üretilmiştir. Benzer şekilde Şimşek ve Ömürbek (2021) tarafından, 2012-2019 dönemi için Türkiye’nin turizm gelirleri ve giderleri, GM(1,1) modeliyle ve doğrusal trend analizi yöntemiyle tahmin edilmeye çalışılmıştır. Yapılan analizler sonucunda turizm gelirlerinin azalma eğiliminde olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Bu noktada bu çalışmada ise Türkiye’nin Ekim 2021 ve Eylül 2022 tarihleri arasında aylık olarak turizm gelirlerinin tahmin edilmesi amaçlanmıştır. Bunun için çalışmada öncelikle ilgili dönemde turizm talebini tahmin etmek için kullanılan Box-Jenkins yönteminin açıklamasına yer verilmiş ve sonrasında da uygulama sonuçları sunulmuştur.Öğe İnsani Gelişme ve Ekonomik Büyüme: Gelişmekte Olan Ülkeler İçin Ampirik Bir Analiz(2024) Kurtuluş Bozkurt; Pekmezci Aytaç; Taş, ÖzgeÜlkelerin bir arada iktisadi, kültürel, sosyal ve politik anlamda ilerleme sürecinde olması gelişmenin göstergesi olarak kabul edilmektedir. Bu yüzden gelişmenin merkezinde yer alan insanın yaşam kalitesini belirlemek için literatürde genel geçerliliği olan eğitim, sağlık ve gelir göstergelerinin bir araya gelmesiyle insani gelişme endeksi elde edilir. Ekonomik büyüme için önemli bir girdi kabul edilen bu endeks yardımıyla ülkelerin birbirleri ile gelişme seviyeleri karşılaştırılır ve bilimsel açıdan tarafsız bilgiler elde edilir. Buradan yola çıkarak çalışmanın amacı, 1990-2021 zaman aralığında dünya bankası veri tabanlarından temin edilen 32 gelişmekte olan ülke için insani gelişme ile ekonomik büyüme arasındaki uzun ve kısa dönemli ilişkiyi panel veri analiz yöntemini kullanarak incelenmiştir. Yapılan analizler sonucunda ise incelenen değişkenler arasında uzun dönemde bir eşbütünleşme ilişkisinin olduğu ve kısa dönemde nedensellik analizi ile çift taraflı bir ilişki olduğu tespit edilmiştir.Öğe Türkiye için Göç ve İşsizlik Üzerine Bir Uygulama(2023) Pekmezci Aytaç; Kurtuluş Bozkurt; Taş, Özgeİnsanların zorunlu kaldıkları için yaşadıkları yerden başka yerlere gitmesi yani göç etmesi ekonomik ve sosyal olarak günümüz dünyasının en önemli sorunlarından biri olan işsizlik üzerinde yönü ve derecesine bağlı olarak her ülkenin bulunduğu koşullara göre farklı etkiler meydana getirebilmektedir. Mevcut akademik kaynaklar da incelendiğinde göç ve işsizlik arasındaki ilişkinin yönü ve derecesi hakkında ortak bir görüş olmadığı görülmüştür. Dolayısıyla bu çalışmada Türkiye için 2015:01 - 2022:01 dönemleri aylık veriler kullanılarak incelenen değişkenler arasında uzun ve kısa dönemli ilişki olup olmadığı analiz edilmiştir. Elde edilen bulgular sonunda değişkenler arasında uzun dönemli ilişki olmadığı ancak sadece göç sayısından işsizlik oranına doğru tek yönlü kısa dönemli ilişki saptanmış ve göç sayısının işsizlik oranını negatif yönde etkilediği veya işsizlik oranının göç sayısından etkilendiği anlaşılmıştır.
