SKS - Kitap Bölümleri
Bu koleksiyon için kalıcı URI
Güncel Gönderiler
Listeleniyor 1 - 20 / 20
Öğe Conclusion(Cappadocia University Press, 2022) Tanrısever, Oktay F.; Sakal, Halil BurakThis edited book brings together the invaluable works of distinguished experts related to various aspects of the nexus of water, energy and the environment in the Eurasian region. Although the individual chapters offer their own conclusions on the specific characteristics of the nexus in the Eurasian region, this Conclusion discusses their significance in a wider regional context and their broader implications for conceptual and empirical studies into the subject.Öğe Harmonization of water quality legislation in shared basins of Central Asia(Cappadocia University Press, 2022) Reznikova, Tais; Sarikenova, Shynar; Melian, RuslanThe majority of water quality standards currently applied in Central Asia are based on the System of Surface Water Quality Specifications developed by the Soviet Union in the 1960s–1970s, while the water quality management system in these countries is based mostly on the inherited environmental quality standards (maximum allowable concentrations) and discharge standards (maximum allowable discharges). In the last two decades, with the decentralization of the former Soviet republics and their independent development, the national water quality systems differed from each other, although preserving some common elements. The different approaches to water quality assessment in transboundary basins across the region may also result in dissimilar characteristics of the same shared watercourse being identified. Moreover, the current legal systems lack the necessary provisions to allow targets to be set for each water body as a means of improving the water quality in the future. Based on the expert opinions, this chapter examines the main legislative barriers and the problems faced in transitioning to a new water quality classification system in Kyrgyzstan, Tajikistan, Turkmenistan and Uzbekistan. An analysis of the current water quality provisions will also be conducted to allow the formulation of recommendations for the countries.Öğe Water security and climate change challenges in the transition economies of Central Asia(Cappadocia University Press, 2022) Abdullaev, Iskandar; Rakhmatullaev, ShavkatThere is global recognition and acceptance of the importance of interlinkages between water, energy, food and the environment for national development and prosperity. The economies of the arid Central Asian countries are growing and integrating into the global value chains, yet their transition from centralized to more market-oriented economies remains incomplete. These countries have made commitments toward the global climate change agreement and sustainable development goals. That said, the political economies still prioritize resource abstraction rather than reorientation toward productivity and enhanced efficiency. Decades-old projections about climate change, however, may come true much earlier than anticipated and generate additional risks to infrastructure and the related service functionalities. The main goal of this paper is to provide a comprehensive assessment of the main issues and perspectives related to irrigation, energy, agriculture, and the water supply & sanitation sectors in water-secure economies, along with the management of risk under the threat of the projected climate change. The identified challenges and risks are categorized as technical, financial and institutional, and a water footprint assessment of selected strategic crops is discussed considering their role in international trade.Öğe Transboundary water management in the Maritsa River Basin(Cappadocia University Press, 2022) Kurt, MayısTransboundary water and water basin literature focuses mainly on the countries that should obey the WFD rather than the benefits of WFD to countries. The present study investigates the holistic approach of the Maritsa Basin countries (Turkey, Greece and Bulgaria) in three main areas: water quality, agricultural activity and energy benefits. When these three issues are evaluated together, the interest criteria of all countries provide benefits from transboundary waters and also, application of WFD get easier. Also under scrutiny in this study are the bilateral agreements; the problem of flooding in Turkey’s Maritsa region and the potential solutions; the WFD; and transboundary corporation projects. Shared transboundary water problems cannot be resolved without considering of countries benefits that are located and upstream or downstream of river. The purpose of the WFD is implementing applicable legislation and enforcement to countries. To improve the existing legal framework, a series of issues will be regulated by the agreement, covering such issues as water protection and use, institutional arrangements, management plans, harmonization of programs and measures, monitoring and research, transfer of know-how and technology, as well as joint projects. It is expected, however, that there will be conflicts related to issues of water supply and demand that can be resolved only through transboundary coordination and cooperation.Öğe The review of the water-electricity generation conflicts in Central Asia: The case of Rogun Dam(Cappadocia University Press, 2022) Tanrısever, Oktay F.; Sakal, Halil BurakThis chapter explores the potential contributions of peace science to the hydropolitical conflicts in Central Asia by focusing on the case of the conflict over the Rogun Dam between Tajikistan and Uzbekistan. In particular, the chapter seeks to identify the opportunity structures available to the conflicting parties through a mixed methodology involving the use of both quantitative and qualitative data about the hydropower resources, the water resources for agricultural use, the policy options of the two countries and the peaceful settlement alternatives. It is argued here that the change in Uzbekistan’s position on this conflict, from conflictual to more conciliatory, could be explained through an analysis of the available data related to hydropower resources and the water resources for agricultural use, as well as the relevant countries policy options and peaceful settlement alternatives.Öğe Water and energy security in the case of Armenia(Cappadocia University Press, 2022) Güler, Mehmet ÇağatayThis chapter puts emphasis on the water security and aims to clarify the role of hydropower in the energy security of Armenia. Armenia can be considered one of the water-rich countries in the region, considering its significant water resources and the high amount of precipitation that feeds these resources. The universal water stress index categorizes Armenia as a water-rich nation (renewable water per capita > 2000 m3), although most of the renewable water resources of the country are transboundary, and the country’s water security is yet to be subjected to a comprehensive analysis. Water security has a crucial impact also on energy security, and in the case of Armenia, as the country has no fossil fuel, it depends on foreign resources. In this context, hydropower stands as the most significant domestic resource, with the electricity sector relying heavily on hydroelectric power plants (HPPs). To enhance production and sustain the current role of hydropower in the energy supply mechanism, first, the country’s water security needs to be maintained. This chapter concludes that energy security in the country is primarily dependent on hydropower, and so the significance of water is double for Armenia. The chapter comprises three main parts: The first part explains the status of water security in Armenia; the second part examines Armenian energy policies, with specific focus on hydropower; and the third part concludes the chapter with a summary of the findings, and reveals the specific role of hydropower in the context of energy security.Öğe The use of water for electricity generation in Turkey(Cappadocia University Press, 2022) Tüney, CemalettinHydropower mobilizes local resources, is carbon-free, and provides cheap and clean electricity with an impact on the environment that is considerably lower than that of fossil fuels. For many years, water was considered an economic commodity from which to benefit materially, and the utilization of water potential for the generation of electricity was viewed as a step toward development, and hence, the modernization of Turkey. This turned the construction of large dams into one of the focal points of the political agenda and a target of the economic development plans, being considered a remedy to the increasing demand for electricity resulting from rapid industrialization and urbanization. However, Turkey is not a water-rich country. Once considered an abundant natural resource, the per capita freshwater stocks continue to decline due to climate change, while the use of water has increased over the years. To achieve its ultimate desire to become an economically and socially modern country, Turkey adopted several development models and founded a number of state entities that were set the task of exploiting the nation’s energy resources, including its hydropower potential, in the earliest days of the Republic. Later in the liberal period of the 2000s, new regulations accelerated the construction of hydropower plants (HPP) by private entrepreneurs, although not without stirring up tensions between the local people and environmentalists on one side and entrepreneurs and official bodies on the other.Öğe Water-Energy-Food Security Nexus in Turkmenistan(Cappadocia University Press, 2022) Kushanova, Aksulu; Kurbanov, Batyr; Franco, ClaireCentral Asian countries are particularly vulnerable to the risks associated with climate change. In a predominantly desert country like Turkmenistan, water and arable land are scarce, and consequently, valuable. The reconstruction of the traditional sardob water reservoirs and their modernization with solar-powered pumping stations is one of many initiatives aimed at boosting climate resilience at a local level. This pilot project's strategic management of water and solar electricity generation can contribute to reducing the threat of natural disasters and ecological variability on the population, and especially the agriculture sector. This article reflects on their progress and utility within the larger perspective of the water-energy-food security nexus in Turkmenistan and the country's pursuit of sustainable development.Öğe Water, Energy and Environment Nexus(Cappadocia University Press, 2022) Sakal, Halil Burak; Tanrısever, Oktay F.The water-energy-environment nexus focuses on the natural and technical phenomenon at a system level, suggesting that water, energy and environment rely on each other. The nexus as an analytical tool supports scientific research and is being increasingly embraced as a governance framework by politicians and decision-makers. Under the increasing impacts of the climate change, the energy sector and companies both influence and are being influenced by environmental politics and policymaking. Environmental policymaking, on the other hand, is closely linked to international agreements, such as the Paris Agreement, regulations such as the EU’s Green Deal, and increasing social pressure. This chapter reviews the nexus approach and its impacts on policymaking, arguing that water, environment and energy issues should be evaluated as a whole. In this respect, this chapter provides a framework for the book, in which the nexus issues are discussed based on case studies selected from the Eurasia region.Öğe Introduction(Cappadocia University Press, 2022) Tanrısever, Oktay F.; Sakal, Halil BurakThis book deals with the inversely-related interdependencies of the Eurasian region’s water, energy and environmental matters. The inversely-related interdependency between energy and the environment is more visible in water resources management since water is a central component of both the ecological system and hydropower production systems. In fact, increases in the use of energy and water resources tend to result in the intensification of environmental problems. The adoption of more effective environmental protection policies requires a reduction in energy production and consumption, and this inverse relationship makes achieving sustainability –a critical criterion in any long-term development strategy – an even more difficult target.Öğe Türk Akımı ve Mavi Akım’ın Türkiye Ekonomisine Etkileri(Kapadokya Üniversitesi Yayınları, 2019) Sakal, Halil Burak; Sakal, Halil BurakTürkiye’nin Mavi Akım projesi ile Rusya’dan yüksek miktarda doğal gaz ithal etmesi, doğal gaz ile elektrik üreten santrallere yatırım yapılmasına sebep olmuştur. Türkiye’de en yüksek kurulu güç kapasitesi hidroelektrik enerjidedir. Bununla birlikte en yüksek elektrik enerjisi üretimi doğal gaz santrallerinden karşılanmaktadır. 2018 yılı ilk yarısı itibariyle Türkiye’deki kurulu gücün yüzde 32’si hidroelektrik, yüzde 26’sı doğal gaz, yüzde 21’i kömür olmuştur. 2018 yılının ilk yarısında da en yüksek üretim (toplam üretimin yüzde 37’si) doğal gazdan elde edilmiştir. 2015 yılında 1000 metreküpü 150-160 ABD doları civarında olan doğal gaz, ucuz fiyatı ve yüksek enerji verimi dolayısıyla petrol ürünleri ve düşük kalorili olan yerli kömüre tercih edilebilir fiyat seviyesindeydi. Son dönemde Türk lirasının yaşadığı değer kaybı, doğal gaz maliyetlerini artırmıştır. Bu durum bir süreden beri doğal gaz ile çalışan santraller üzerinde maliyet baskısı oluşturmaktadır. Rusya, şu anda Avrupa Birliği’nin doğal gaz ihtiyacının üçte birini karşılamaktadır. Orta ve Doğu Avrupa’da yer alan ve yeni üye olan ülkeler için bu oran çok daha fazladır. Bu ülkeler için enerji arzı çok önemlidir ve arz için tek ülkeye bağımlılık stratejik bir darboğaz oluşturabilmektedir. Bu durum, Ukrayna-Rusya ilişkileri dikkate alındığında Rusya ve Gazprom açısından da bir talep güvenliği sorununu gündeme getirmektedir. Bu halde, Ukrayna’yı baypas eden Türk Akımı projesi, Rusya’nın talep güvenliği açısından da kilit önemdedir. Rusya, Türkiye’nin enerji arz güvenliği açısından önemlidir ve Türkiye’nin en güvenilir enerji tedarikçisidir. Diğer taraftan Türkiye’nin talebi de Rusya için önemlidir. Avrupa’nın ve Ukrayna’nın doğal gaz talebi Türkiye’nin doğal gaz talebine göre daha istikrarsızdır. Bu nedenle Türkiye ile Rusya arasındaki enerji iş birliğinin geliştirilmesi önemlidir. Türk Akımı doğal gaz boru hattı, burada kilit öneme sahiptir. Proje, Türk ekonomisine yarım milyar dolarlık bir katkı yapacaktır. Ayrıca Türkiye’nin artan doğal gaz talebini karşılamaya yönelik önemli bir adımdır.Öğe Hazar Denizi’ndeki Gelişmelerin Türk-Rus Enerji İlişkilerine Etkisi(Kapadokya Üniversitesi Yayınları, 2019) Gaffarlı, Orhan; Sakal, Halil BurakYakın bir geçmişte Hazar Denizi’nde beş ülkenin bir araya gelerek anlaşmaya varması önemli bir gelişmedir. Bu anlaşma, Hazar Denizi’nden Karadeniz’e bağlanacak doğal gaz ve petrol boru hatlarının geleceğinin belirlenmesi açısından da önemli olacaktır. Bu bağlamda Türkiye ve “Trans-Hazar” dediğimiz bölgeyi içine alan coğrafyanın en önemli enerji projeleri, Bakü-Tiflis-Ceyhan boru hattı ile “Trans-Anatolia” hattı olarak bilinen hattır. Bu projeler “güney gaz dehlizi” olarak da bilinmektedir. Uzmanların çoğu, bu gaz dehlizini Türk Akımı’nın bir rakibi olarak algılamaktadır. Bu nedenle bu iki proje, Türkiye’de adeta bir yarış içindedir. Güney gaz dehlizinin bir parçası olan TANAP projesi biraz daha Azerbaycan’a bağlı olan bir projedir. Çünkü yatırımın büyük bir kısmını Azerbaycan yapmaktadır. TANAP, Avrupa ülkeleri tarafından ısrarla desteklenen Nabucco Projesi’ne bir alternatif oluşturmaktaydı. Tabii TANAP Projesi’nin bir de TAP (Trans-Adriyatik) boyutu bulunuyor. Bu alanda ise Yunanistan ile Azerbaycan arasında ciddi sıkıntılar yaşanmaktadır.Öğe Türk-Rus Enerji İşbirliğinde Doğu Akdeniz(Kapadokya Üniversitesi Yayınları, 2019) Özen, Çınar; Sakal, Halil BurakEnerji meselesi Türkiye için asli bir mesele. Türkiye’nin en büyük sorunu cari açık. Türkiye’yi yakın coğrafyasında tehdit eden askeri veya siyasi bir güç yok. Ama cari açığı çok büyük bir tehdit, bunu en son krizde gördük, dolar altı lira oldu, 10 lira da olabilir 16 lira da olabilir. Yani durduğunuz yerde bütün birikimleriniz eriyip gidiyor. Cari açığın arkasında da -kimse kimseyi kandırmasın- net bir şekilde enerji açığı var. Dolayısıyla Türkiye’nin enerji açığını çözmesi gerekir. Enerji açığını çözmenin yolunun da böyle hub ya da köprü olmaktan geçmediği belli. Türkiye’nin çeşitli enerji kaynaklarına yönelmesi gerekir, ama doğal gaz veya petrol de üretmesi gerekir. Yani Türkiye, doğal gaz ve petrolün sadece üstünden geçtiği bir ülke olarak yoluna devam edemez.Öğe Türkiye-Rusya Enerji İş Birliği(Kapadokya Üniversitesi Yayınları, 2019) Kolesnikov, Aleksandr Antonoviç; Sakal, Halil BurakBugün Türkiye bölgede iş birliğini geliştirerek kendi yolunu çizmeye çalışıyor. Burada en önemli konu, Türkiye’nin “transit ülke” olarak, enerji hubı olarak Doğu ile Batı arasındaki rolünün tam olarak belirlemesidir. Bu alandaki rekabet ve mücadele sürekli artmaktadır. Dolayısıyla Türkiye’nin kendi modelini oluşturması ve yakın coğrafyası ile uzlaşmaya gitmesi gerekmektedir. Türkiye, bir taraftan Rusya ve İran ile, diğer yandan ise NATO partnerleri ile ilişkilerini yeniden yapılandırması gereken bir dönemdedir. Burada Rusya ile Türkiye arasındaki iktisadi ilişkilerin her kazanımı, her adımı, Batı’nın agresif reaksiyonlarına sebebiyet vermektedir.Öğe Rusya’nın Enerji Politikasında Türkiye’nin Yeri(Kapadokya Üniversitesi Yayınları, 2019) Kemaloğlu, İlyas; Sakal, Halil BurakTürkiye yılda 42,7 milyon ton petrol ithal etmekte ve bunun da 7 milyonunu (yani yüzde 17’sini) Rusya’dan almaktadır. Türkiye’nin bu alandaki en önemli ortağı ise İran’dır. Türkiye, ithal ettiği petrolün yarısını İran’dan almaktadır. Gaz ithalatına baktığımızda Türkiye, 2017’de 55 milyar metre küp gaz satın aldı. Bu miktardaki Rusya’nın payı, yaklaşık yüzde 50’dir. Doğal olarak Türkiye’nin ithalatında Rusya’nın payı, Rusya’nın ihracatındaki Türkiye’nin payından daha yüksektir. En başta Türkiye’nin özellikle doğal gaz ithalatındaki Rusya’ya bağlılığı, yüzde 50 gibi yüksek bir oran olsa da bunun büyük bir sıkıntı yaratmadığını söylemek gerekmektedir. Zira birçok Avrupa ülkesinin Rus gazına bağlılığı, yüzde 50’nin çok üstünde olup yüzde 70-80’lere varmaktadır. İkinci olarak, Türkiye Rusya’dan 1987 yılından itibaren doğal gaz satın almaktadır ve bugüne kadar herhangi bir sorun yaşanmamıştır. Üçüncü olarak da Türkiye özellikle uçak krizi sonrasında kafasında oluşan bir “acaba” dolayısıyla söz konusu bağımlılığı azaltmaya gayret etmektedir. Diğer taraftan şunu da unutmamak gerekmektedir ki Türkiye’nin bağımlılığı kadar Rusya da doğal gaz ihracatı konusunda Türkiye’ye bağımlı hâle gelmiştir.Öğe Türkiye-Rusya İlişkilerinde Nükleer Enerji(Kapadokya Üniversitesi Yayınları, 2019) Tellal, Erel; Sakal, Halil BurakKonu ile ilgili tartışmaları ikiye ayırabiliriz: 1) Siyasi tartışmalar, 2) Teknik tartışmalar. Akkuyu Nükleer Santrali’ne bazı siyasi eleştiriler getiriliyor. Bu eleştiriler ihalenin nasıl yapıldığı, neden devletten devlete yapıldığı, neden piyasa ekonomisinin koşullarına uyulmadığı gibi başlıklarda toplanabilir. Piyasa ekonomisinin koşullarına uyulmamasının Akkuyu’nun Türkiye’ye maliyetini artırdığı yönünde tartışmalar yapılıyor. Bunun yanında bu santralden üretilecek enerjinin maliyetinin çok yüksek olduğu konusunda bazı iddialar dillendiriliyor. Başka bir ifade ile, “Daha ucuz enerji varken neden nükleer enerjide ısrar ediliyor?” soruluyor. Tabii bu tartışmaların olmazsa olmazı “enerjide Rusya’ya bağımlılık” konusudur. Bunlar üzerinde kısaca duracağım. İkinci olarak, “teknik tartışmalar” var. Bu tartışmaların başında santralin yeri olarak neden Akkuyu’nun seçildiği tartışılıyor. Burada deprem ile ilgili tartışmalar ön plana çıkıyor. Akkuyu’nun yeri ile ilgili olarak Finlandiya şirketlerinin denetimde garantör olmaması tartışılıyor. Bunun yanında, teknik tartışmaların içinde yer alan bir başka konu ise şudur: “Neden rüzgâr enerjisi veya su enerjisi değil de nükleer enerji?” “Alternatif enerjiler neden kullanılmıyor?” “Neden nükleer enerjide ısrar ediliyor?” Bu konular tartışılıyor. Tartışılan bir diğer konu, nükleer yakıtın depolamasının nasıl olacağı konusudur. Bu teknik ayrıntıları yapmaya Türkiye’nin yeteneği olup olmadığı konuşuluyor. Son olarak, çevrecilerin nükleer santral konusunda çok yoğun eleştirileri var. Bunlara da değinmek istiyorum.Öğe Ortadoğu’da Enerji Nakil Hatları Altyapısı(Kapadokya Üniversitesi Yayınları, 2019) Sosnov, Georgiy İvanoviç; Sakal, Halil BurakIrak’taki petrol rezervleri ülkenin kuzeyindeki bölgelerde ve ülkenin güneyinde Basra Körfezi limanlarının yakınlarında yer almaktadır. Irak’ın ana ihracat kanalları Basra Körfezi ve Türkiye’dir. En önemli boru hattı ise “Stratejik Boru Hattı” olarak bilinen ve Kerkük’ten Basra Körfezi’ne uzanan hattır. Bu hat Bağdat’tan geçmektedir ve ters istikamette de çalışabilmektedir. Irak ve Türkiye arasındaki boru hatları ile ilgili ilginç bir durum ortaya çıktı. Burada iki boru hattı söz konusudur. Birisi merkezi hükûmet tarafından kontrol edilen hat, diğeri ise Kürdistan Bölgesel Yönetimi tarafından inşa edilmiş bulunan hattır. Kendi boru hattını inşa ettikten sonra Erbil, Bağdat’ı bypass ederek Türkiye’ye hidrokarbon naklini başlattı. Suriye’nin Baniyas limanına ulaşan Irak boru hattı ise Suriye’deki iç savaştan sonra kullanım dışı kalmıştır. İran’ın iktisadi coğrafyası dolayısıyla, iç tüketim için hidrokarbonlar güneyden ülkenin başlıca işleme kapasitesinin ve sanayisinin yer aldığı kuzeybatıya iletilmektedir. İran, komşu ülkelerle swap operasyonlarını aktif şekilde gerçekleştirmektedir. Azerbaycan, Türkmenistan ve Kazakistan’dan petrol satın almakta, bunu kuzeydeki bölgelerin ihtiyacı için kullanmaktadır. Kendi petrolünü ise komşu ülkelere ihracat yükümlülüklerini yerine getirmek üzere güneydeki limanlara nakletmektedir.Öğe Akkuyu Nükleer Santrali(Kapadokya Üniversitesi Yayınları, 2019) Kanbolat, Hasan; Sakal, Halil BurakAkkuyu Nükleer Santral Projesi, yaklaşık 500 yıllık Türkiye-Rusya ilişkilerinin en önemli ortak projesidir. Sadece teknik değil, aynı zamanda siyasi bir projedir. Projenin tek başına Türkiye’nin enerji ihtiyacının yaklaşık yüzde 7’sini karşılaması bekleniyor. Rusya’da nükleer enerji konusunda öğrenim gören 250 Türk öğrencinin 35’i diplomasını almıştır. Bu proje tarihi bir projedir. Çünkü Türkiye, Rusya sayesinde yeni bir çağa yükseliyor. Nükleer enerji sahibi ülkeler kulübüne yükseliyor.Öğe Ortadoğu Enerji Kaynaklarının Kullanımında Sorun Alanları(Kapadokya Üniversitesi Yayınları, 2019) Fitin, Vladimır Pavloviç; Sakal, Halil BurakOrtadoğu, bilindiği üzere, önemli enerji kaynaklarının bulunduğu bir bölgedir. Dünya petrol rezervlerinin yüzde 50’si ile doğal gaz rezervlerinin yüzde 45’inin bu bölgede yer aldığını söylemek yeterli olacaktır. Dünyada bu çok önemli doğal kaynaklara yönelik talep sürekli olarak artmaktadır. Yalnızca geçtiğimiz sene, küresel petrol tüketimi 4,9 milyar tona, doğal gaz tüketimi ise yaklaşık 4 trilyon metreküpe ulaştı. Diğer taraftan, yeni rezervlerin bulunması ve bunların kullanımı ciddi sorunlara yol açmakta, hatta bazen, ciddi çatışmalara yol açmaktadır. Yakın tarih, bu sorunların birçok örneğini göstermektedir. Ortadoğu’nun en zengin enerji kaynaklarının geliştirilmesi, birçok ciddi sorunun çözülmesi ile ilgilidir. Görünen o ki, Rusya ve Türkiye’nin bölgedeki büyük gücü ve etkisi dikkate alındığında, karmaşık görünen birçok konunun çözümü, var olan anlaşmazlıkların dikkatli bir analizi ve ilgili ülkelerle istişare edildikten sonra, ülkelerimiz tarafından yürütülecek ortak inisiyatifler ile kolaylaştırılabilir. Dahası, özellikle Suriye’de siyasi ve askeri alanlarda iş birliğimizin başarılı örnekleri aşikâr durumdadır. Kanaatimce, her iki tarafın da çıkarına olacak adımları atarak ekonomi alanındaki birçok anlaşmazlığı da çözüme kavuşturabiliriz.Öğe Türkiye-Rusya İlişkilerine Genel Bir Bakış(Kapadokya Üniversitesi Yayınları, 2019) Karasar, Hasan Ali; Sakal, Halil BurakEnerji başlığı birbirinden karmaşık pek çok alt başlık içeriyor: elektrik üretimi ve dağıtımından başlayarak enerjinin kaynağı, dağıtımı ve özellikle son on yıldır çok konuşulan kaynakların çeşitlendirilmesi sorunsalına kadar birçok konu bu bağlamda önem taşıyor. Dolayısıyla enerji konusu göründüğünden daha karmaşık bir konu olarak karşımıza çıkıyor. Enerji konusuna gelmeden önce, genel bir Türk-Rus ilişkileri çerçevesi çizmek ve bunu dünyadaki dış politika gelişmelerinin merkezine oturtmak gerekiyor.