XVII. Yüzyılda Gelenek Yıkıcı Bir Şair Olarak Bosnalı Sâbit

XVII. yüzyılın ortasında Bosna’nın Uziçe kasabasında dünyaya gelmiş olan Sâbit, kendisine özgü üslup denemeleri yaparken, erken bir dönemde kla-sik Türk edebiyatına farklı açılar da kazandırmıştır. Sâbit, hayata kendi pence-resinden baktığı birçok gazelinde sık sık halk deyiş ve söyleyişlerine yer vermiş, bu arada, son derece bilinçli bir şekilde çiğ, kaba ve zevksiz mısralar da mey-dana getirmiştir. Fakat o asıl gelenek yıkıcılığını sıra dışı mesnevilerinde gös-termiştir. Zafernâme adlı eserinde Kırım Hanı Selim Giray’ın Perkop’ta Rus ve Leh ordularına karşı kazandığı zaferi destanlaştırmış; Derenâme ve Berbernâme adlı mesnevilerinde ise yerel hayatın o güne kadar edebî eserlerde hemen hiç ele alınmamış cinsel içerikli konularını açık bir realizmle gözler önüne sermiş-tir. Sâbit, Amrü‘l-Leys’inde bir hükümdarla bir sipahi arasında geçen ilginç ko-nuşmaları, yarım kalmış Edhem ü Hümâ’sında da Belh şehrinde sakalık yapan Edhem adındaki gencin hükümdarın kızı Hümâ’ya duyduğu umutsuz aşkı konu edinmiştir.