Yeni Türk Edebiyatı Tarihi Yazımı Çalıştayı : Tartışmalar ve Sonuç Raporu

Edebiyat tarihçiliği, pek çok boyutuyla oldukça tartışmalı ve bir o kadar da iddialı bir alandır. Bunun bir sonucu olarak da etrafında herkesin birleşebileceği, eleştirilerden uzak bir Türk edebiyatı tarihinin yazımı da mümkün görülmez. Bu imkânsızlık bir yanıyla Türk milletinin dil ve edebiyat etrafındaki tarihsel birikimini ortaya koymanın zorluklarıyla diğer yanıyla edebiyatın sanat olmasının beraberinde getirdiği sorunlarla ilişkilidir. Tarihin bir kurgu olduğunu, dolayısıyla edebiyat tarihinin de bir kurgu olacağını iddia eden son döneme ait postmodern yaklaşımlar ise söz konusu sorunları daha da içinden çıkılmaz hâle getirmektedir.

Oysa 21. yüzyılın ilk çeyreğinin tamamlanmak üzere olduğu ve Türkiye Cumhuriyeti’nin 100. yılının idrak edildiği şu dönemde, Türk Edebiyatı akademisinin üzerinde tartışmasız uzlaşacağı gerçeklerden biri, “Türk Edebiyatı Tarihi”ne duyulan ihtiyaçtır. Özellikle geride bırakılan 20. yüzyıla ait bir Türk edebiyatı tarihinin henüz yazılmamış olması, önemli bir eksiklik olarak kabul görmektedir. Bütün bu ihtiyaçların karşılanmasına ve sorunların tartışılmasına yönelik bir başlangıç oluşturması inancıyla Kapadokya Üniversitesi bünyesinde “Yeni Türk Edebiyatı Tarihi Yazımı Çalıştayı” düzenlenmiştir. 27 Eylül 2024 tarihinde gerçekleştirilen çalıştayda, genelde bütüncül bir Türk edebiyatının, fakat özelde “Yeni Türk Edebiyatı” olarak adlandırılan 19 ve 20. yüzyılları odağa alan bir edebiyat tarihinin yazımı sorunları ele alınarak tartışılmıştır.

Çalıştay sonrasında çevrim içi toplantılar düzenlenmeye devam edilmiş, nihayet “Yeni Türk Edebiyatı Tarihi” yazımı projesi başlatılmıştır. Projenin hedefleri, süreci, ilkeleri, editörleri, çalışma grupları belirlenmiş, projeyi farklı konumlarda destekleyen kadronun görev tanımları, sorumluluk ve yetki çerçeveleri konusunda kararlar alınarak yazım sürecine geçilmiştir. Alana katkı sunacak iyi niyetli bir girişim olarak başlayan çalıştayın en kutlu sonucu, “Yeni Türk Edebiyatı Tarihi” yazımı projesinin somutlaşmasına yönelik sağlam adımların atılmasıdır.

Bu çalıştay, aynı zamanda Kapadokya Üniversitesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü kurulurken Yeni Türk Edebiyatı tarihi yazma konusunda görüşlerini de ifade etmiş olan Alev Alatlı’ya bir vefa borcudur ve ona ithaf edilmiştir. Alev Alatlı’yı bu vesileyle rahmet ve minnetle anıyoruz.