Çok-kültürlü ve çok-dilli toplumlarda toplumun anadilinin yok olma tehlikesi üzerine bir inceleme: Kazakistan örneğinde Rusçanın Kazak Türkçesi üzerindeki etkileri
Yükleniyor...
Dosyalar
Tarih
2024
Yazarlar
Dergi Başlığı
Dergi ISSN
Cilt Başlığı
Yayıncı
Kapadokya Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim, Öğretim ve Araştırma Enstitüsü
Erişim Hakkı
info:eu-repo/semantics/openAccess
Özet
Bu çalışma, Kazakistan Cumhuriyeti’nin devlet dili ve Kazakların ana dili olan Kazak Türkçesinin güncel durumunu değerlendirmek, Kazak Türkçesinin toplumsal konumunun analizini yapmak, Kazak Türkçesinin yok olma tehlikesinin olup olmadığı hakkında bilgilere ulaşabilmek ve dil ölümünün gerçekleşme riskinin saptanması durumunda bu durumu önlemeye yönelik neler yapılabileceği konusunda farkındalık oluşturabilmek amacıyla yapılmıştır. Bir dilin toplumsal konumunun ve eğer dil ile ilgili sorunlar varsa bu sorunların tam olarak anlaşılabilmesinin, nedenlerinin saptanabilmesinin ve bu doğrultuda çözümler üretilebilmesinin, öncelikli olarak söz konusu toplumun maruz kaldığı tarihsel süreçlerin doğru anlaşılmasıyla mümkün olabileceği düşünülerek çalışmanın başlangıcında, Kazakistan’ın tarih sahnesine çıkışından bağımsızlığını yitirdiği Sovyetler Birliği Dönemi’ne, bağımsızlık mücadelesinden yeniden doğuşuna kadar Kazakistan Cumhuriyeti’nin tüm tarihi süreçlerine yönelik bilgilere yer verilmiştir. Çalışmada nitel araştırma yöntemi desenlerinden olan, olgubilim deseni ve durum analizi bir arada kullanılmıştır. Olgubilim araştırma yöntemiyle, Rusça bilen Kazakistanlı bireylerin Kazak Türkçesini toplum içinde nasıl gördüğü ve konumlandırdıkları arasındaki bağlantıya dikkat çekilmiş, bu şekilde çalışmanın başlangıç noktası oluşturulmuş ve mevcut olgunun açığa çıkarılması amaçlanmıştır. Durum analizi yöntemiyle de 20-78 yaş aralığındaki katılımcıların yaşadıkları tarihsel süreçler içerisindeki durum farklılıklarının belirlenmesi, bu yolla Kazak Türkçesinin geçmişten günümüze yaşadığı süreçlere ve bu süreçlerin dayanaklarına ulaşılması amaçlanmıştır. Çalışmada farklı kaynaklardan elde edilen belgeler ve bilgiler kullanılmış ve bu bilgilerin yanı sıra yarıyapılandırılmış görüşme tekniği ile elde edilen bulgulardan yararlanılmıştır. 17 sorudan oluşan görüşmeler, Kazakistan’ın Atyrau ve Ural şehirlerinde yaşayan çok dilli etnik Kazak bireyler arasından seçilen 25 gönüllü katılımcıyla gerçekleştirilmiştir. Çok dilli ve çok kültürlü toplum yapısına sahip olan Kazakistan’da, Kazak Türkçesinin toplumsal konumu, kullanım alanları ve günlük yaşamda kullanılma sıklığı gibi bulgular bu görüşmelerden elde edilen görüşlerin toplanması ve analiz edilmesi yoluyla saptanmıştır. Bu araştırmanın sonucunda, Kazak Türkçesinin bazı alanlarda reformlara ve düzenlemelere ihtiyaç duysa da ölüm tehlikesinde olmadığı, aksine özellikle son 5-10 yıldır Kazak Türkçesinin öğrenilen, geliştirilen ve yaygınlaşan bir dil olduğu saptanmıştır.
Açıklama
Anahtar Kelimeler
Kazakistan Cumhuriyeti, Kazak Türkçesi, çok-dillilik, çok-kültürlülük, dil ölümü, Sovyetler Birliği, Rusça
Kaynak
WoS Q Değeri
Scopus Q Değeri
Cilt
Sayı
Künye
Yavuz, Nuray. Çok-kültürlü ve çok-dilli toplumlarda toplumun anadilinin yok olma tehlikesi üzerine bir inceleme: Kazakistan örneğinde Rusçanın Kazak Türkçesi üzerindeki etkileri, Yüksek Lisans Tezi, Nevşehir,2024.
