CUMHURİYET DÖNEMİ EĞİTİM REFORMLARI (1925- 1935): MUSTAFAPAŞA ÖRNEĞİ

Tanzimat ile başlayan Osmanlı modernleşme sürecinde eğitim, devletin topluma karşı sorumluluklarının yeniden ele alındığı bir kavram olarak karşımıza çıkmaktadır. II. Abdulhamid döneminde yabancı okullar da dahil olmak üzere okul sayısında ciddi bir artış yaşanmıştır. İlk kez istatistik çalışmaları yapılmış, okul tarihçeleri düzenlenmiş ve eğitim yıllıkları hazırlanmıştır. Yine bu dönemde Mülkiye Mektebi yeniden yapılandırılmış, Ziraat, Hukuk, Güzel Sanatlar, Ticaret, Orman, Baytar, Maden gibi yüksek eğitim veren okullar kurulmuştur. Kurumsallaşma açısından en önemli dönemdir. II. Meşrutiyet Dönemi siyaset hayatında olduğu gibi eğitim hayatında da hararetli tartışmaların yaşandığı dönemdir. Yayımlanan gazete ve dergiler kanalıyla yayılan fikirler yeni tartışmalara neden olmuş, ders kitapları bu dönemde laik toplum ve yurttaş bilincinin altını çizmiştir. Kızlar için ilk yüksekokul bu dönemde açılmış ve yaşanan savaşında etkisiyle kadınlar artık kamusal alanda çalışmaya başlamıştır. İmparatorluk’tan Cumhuriyet’e geçiş evresi olan bu dönem; ekonomi, siyaset, sağlık ve eğitim alanında birçok düzenlemenin ilk olarak deneyimlendiği dönemdir. Meşrutiyet döneminde yetişen aydınlar milli mücadelenin kahramanları olmuştur. Eğitim konusunu Cumhuriyet Dönemi eğitim reformları üzerinden ele alan bu çalışma, (1925-1935) yılları arasında gerçekleştirilen eğitim reformlarının toplumsal yaşama etkileri üzerinde durmaktadır. Söz konusu eğitim reformları, Osmanlı döneminde önemli bir bölge konumunda bulunan ve farklı din ve milletten grupları barındıran Mustafapaşa (Sinasos)’da da bazı gelişmeleri beraberinde getirmiştir. Bu çalışmada nitel ve nicel veriler üzerinden eğitimin tanımı, amaç ve işlevleri üzerinde durulmuş özellikle eğitimin esas amacı olan toplumsallaşma kavramı, farklı görüşler üzerinden ele alınmış, toplumsal sermaye ve küresel sermaye kavramlarına da ayrıca değinilmiştir. Bu çalışmanın amacı, Cumhuriyet öncesi ve sonrası dönemde Türkiye’de eğitim ve öğretim uygulama ve politikalarının değerlendirilmesi, bu uygulamaların bir mübadele yerleşimi olan Mustafapaşa’nın eğitim ve kültür hayatı üzerindeki etkilerinin ortaya konmasıdır.