İl Özel İdarelerinin Altyapı ve Ulaşım Alanında Yerel Kamu Hizmetlerinin Yürütülmesindeki Etkinliği, Niğde Örneği 2005-2020 Yılları Arası

Günümüzde varlığı, yapısı ve işlevselliği halen tartışma konusu olan il özel idarelerinin tarihi Osmanlı dönemine uzanmaktadır. Yapısal temeli muhassılık meclislerine hukuki temeli ise1864 Vilayet Nizamnamesine dayanan İl özel idareleri tüzel kişiliğe, kendine ait bütçeye ve özerk yönetim yapısına 1913 İdare-i Umumiye-i Vilayet Kanun-i Muvakkati ile kavuşmuş ve 1987 yılına kadar bu kanun çerçevesinde varlığını sürdürmüştür.

1987 yılında çıkarılan 3360 sayılı kanun ile Cumhuriyet döneminde il özel idareleriyle ilgili günün koşullarına uygun önemli düzenlemeler getirilmiş ancak en kapsamlı çalışmalar gerek AB uyum süreci gerekse dünyada benimsenen Yeni Kamu Yönetimi anlayışının etkileriyle 2000’li yıllarda gerçekleşmiştir. Bu çerçevede 2005 yılında çıkarılan 5302 sayılı kanun ile söz konusu idarenin kuruluşu, organları, yönetim yapısı, görev ve yetki alanları ile sorumlulukları yeniden düzenlenmiş bu düzenlemelerle idare mali ve idari bakımdan daha özerk bir kurum haline getirilmiştir. Fakat yerel yönetimler içerisinde il özel idarelerinin durumu yine tartışmaların odağında kalmış ve son olarak 2012 yılında çıkarılan 6360 sayılı Büyükşehir yasası ile 30 büyükşehirde İl Özel İdareleri kapatılmıştır.

Bu çalışmada öncelikli olarak İl Özel İdarelerinin tarihsel süreci ele alınmış, akabinde Niğde özeline inilerek 5302 sayılı kanunun çıktığı 2005 yılından 2020 yılına kadarki 15 yıllık süreçte Niğde köylerinde gerçekleştirilen Altyapı ve Ulaşım alanındaki faaliyetler değerlendirilmeye çalışılmıştır. Araştırmada somut göstergeler elde etmek için de Niğde ilin deki 131 köy muhtarından 105 ine ulaşılarak anket çalışması gerçekleştirilmiş, çalışmanın verileri köyler sınıflandırılarak analiz edilmeye çalışılmıştır. Niğde’deki muhtarların memnuniyet anketine verdikleri cevaplara baktığımızda ise köy muhtarlarının İl Özel İdaresinin yerel kamu hizmetleri kapsamında alt yapı ve ulaşım alanındaki çalışmalardan memnun olduklarını, söz konusu hizmetler noktasında herhangi bir aksaklık ve sorunla karşılaşmadıklarını, gerek ilgili personellere ulaşımda gerekse idarenin taleplere dönüş durumlarında hiçbir olumsuzluk yaşamadıkları görülmüştür.

Bu çalışma ile İl Özel İdarelerinin aktif bir yönetim, yeterli bütçe, modern araç gereç ve nitelikli personel ile yerel kamu hizmetlerini yerine getirmede etkin bir role sahip olabildiği sonucuna varılmıştır.