6-8 Yaş Aralığındaki Kekemeliği Olan ve Olmayan Fonolojik Farkındalık Becerilerinin Karşılaştırılması

Fonolojik farkındalık sözcüğün anlamından bağımsız ve bilinçli olarak, konuşulan dilin ses yapısına ilişkin sesleri tanıma, ayırt etme, bölme ve ortak seslerden oluşan sözcükleri fark etme şeklinde analiz yapabilme becerisini kapsamaktadır. Kekemelik dilin sadece akıcılığında değil bazı araştırmalarda fonolojik farkındalık becerilerinin de etkilendiği bulunmuştur. Bu amaç doğrultusunda kekemeliğin fonolojik farkındalık becerilerini ne derece etkilediğini ölçmek için bu tez çalışmasında Türkçe konuşan 6;0-8;11 yaş aralığındaki kekemeliği olan (KO) 20 ve kekemeliği olmayan (KOLM) 20 çocuğun fonolojik farkındalık becerilerinin karşılaştırılmıştır. Araştırma betimsel karşılaştırmalı model kullanılarak yürütülmüştür. Araştırmanın veri toplama aracı, Fonolojik Farkındalık Testi’dir. Elde edilen veriler SPSS 26 paket programı ile analiz edilmiştir. Fonolojik Farkındalık Testi toplam skorları ve testte bulunan alt ölçekler (sözcük sayma, sözcük atma, sözcük birleştirme, sözcük ayırma (sözcük farkındalığı), kafiye ayırt etme, kafiye üretme (kafiye farkındalığı), hece bölme, hece silme (hece farkındalığı), fonem ayırt etme, baştaki fonemi bulma, sondaki fonemi bulma, fonem birleştirme, fonem bölme, fonem silme, fonem ekleme, fonem değiştirme (fonem farkındalığı) gruplar arası karşılaştırılmıştır. Araştırma bulgularına göre kekemeliği olmayan çocukların ortalama puanları kekemeliği olmayan çocuklardan daha yüksek çıkmasına rağmen sözcük farkındalığı toplam puanı, sözcük sayma ve baştaki fonemi bulma görevleri dışında diğer alt ölçeklerde ve toplam skorda istatistiksel olarak anlamlı fark çıkmamıştır (p<0,05). Kekemeliği olan çocuklar sözcük sayma, baştaki fonemi bulma ve sözcük farkındalığı toplam puanlarında akranlarına göre daha düşük performans göstermiştir. Araştırma bulguları, kekemeliği olan çocukların toplam skorları arasında anlamlı bir sonuç çıkmamasına rağmen alt ölçeklerdeki performans göz önüne alındığında kekemeliği olan çocukların fonolojik farkındalık becerilerinin göz önünde bulundurulmasının önemi vurgulanmıştır.