Azerbaycan ile Ermenistan Arasındaki 2020 Tovuz Çatışması ve 2.Dağlık Karabağ Savaşı’nın Türkiye’nin Bölgesel Politikasına Etkileri

Azerbaycan ve Ermenistan arasında yaşanan 2020 Temmuz Tovuz Çatışması ve sonrasında gelişen 2. Dağlık Karabağ Savaşı’nda, Türkiye stratejik kültür, stratejik zihniyet yaklaşımı ile birlikte ritmik, proaktif, çok yönlü, uzlaşmacı/uzlaştırıcı çözüm sunan, işbirlikçi ve bölgesel barışa yönelik tutum sergilemiştir. Bu tutumun temel nedeni ise Türkiye’nin ulusal çıkarları, küresel ve bölgesel anlamda lider ülke olma hedefleri ile bölgesel enerji/ulaşım projeleri işbirliğinde lider ülke olma konumudur. Böylece Türkiye jeopolitik, siyasi, ekonomik ve ticari anlamda baskın bir güç hâline gelebilecektir.

Bu tez çalışmasında; tarihsel ve betimsel araştırma, içerik ve vaka analizi yöntemiyle ilgili belge ve literatür araştırılıp analiz edilmiştir. Azerbaycan ve Ermenistan’ın arasındaki Tovuz Çatışması ve sonrasında yaşanan 2. Dağlık Karabağ Savaşı’nın Türkiye’nin bölgesel politikasına etkilerinin incelenmesi amaçlanmıştır. Cevaplanması hedeflenen sorular; 1)Azerbaycan ve Ermenistan arasındaki 2020 Tovuz Çatışması ve 2. Dağlık Karabağ Savaşı’nın Türkiye’nin bölge politikalarındaki önemi nedir? 2)Azerbaycan ve Ermenistan arasındaki 2020 Tovuz Çatışması ve 2. Dağlık Karabağ Savaşı, ateşkes süreci ve sonrasında yaşanan gelişmelerin Türkiye’nin bölgesel politikalarına etkileri nelerdir? 3)Türkiye bölgede yaşanan gelişmeler sonrası coğrafyanın jeopolitiğinde değişen güç dengesine tesiri ve barışa katkıları nedir? şeklinde sıralanmıştır.

Çalışmada; Tovuz Çatışması ve 2. Dağlık Karabağ Savaşı’nın yaşandığı bölgenin Türk Dış Politikası(TDP)’nda küreselleşme ve bölgeselleşme hedefleri doğrultusunda Türkiye’nin bölgesel politikalarında hayati öneme sahip olduğu kanısına varılmıştır. Bu bağlamda Türkiye’nin bölgesel politikalarındaki bölge ülkeleriyle işbirlikleri ve kalkınma hedefleri için istikrar, güvenlik ve sürdürülebilir barışın önemli olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Türkiye’nin, Azerbaycan’a desteğiyle Azerbaycan’ın zaferinde önemli rol oynarken aynı zamanda savaş ve sonrasında bölge ülkeleri ile kurduğu diplomasi girişimleri ile bölgenin barışına katkı sunmaya çalıştığı anlaşılmaktadır. Savaş sonrası Azerbaycan’la Türkiye ilişkilerini “Stratejik Müttefik” boyutuna taşıyan Şuşa Beyannamesi ve Zengezur Koridorunun açılması, bölgenin jeopolitik denklemi değişmiş, Türkiye’nin siyasi ve askerî güç kazanmasında etkili olmuştur. Türkiye, bölge ülkelerinden Azerbaycan ve diğer Türk Cumhuriyetleri ile olan ilişkilerini güçlendirirken aynı zamanda bölgesel aktörlerden Rusya’ya da varlığını kabul ettirmiştir. Türkiye’nin bölgesel politikaları sayesinde jeopolitik önemi de artmıştır. Özetle; bu savaş sonrasında Türkiye'nin bölge politikasında ekonomik, ticari anlamda gelişen ilişkilerle yeni kazanımlar söz konusuyken bölgesel bağlamda jeopolitik önemi ve siyasi ağırlığı artmıştır.